همه چیز درباره حس چشایی - وبلاگ تینتا

به گزارش وبلاگ تینتا، چشایی یکی از حواس پنج گانه است و از طریق آن می توان مزه غذاها را تشخیص داد. چشایی از طریق جوانه های چشایی عمل می نماید. غذاها به موهایی که روی جوانه قرار دارند برخورد می نمایند و پیامی از طریق رشته های عصبی به مغز منتقل می گردد و مزه تشخیص داده می گردد. برای این که با این حس بیشتر آشنا شوید و علل کم شدن حس چشایی را بفهمید، مقاله زیر را بخوانید.

حس چشایی چگونه کار می نماید؟

حس چشایی یک واکنش شیمیایی دو فازی است که هم دهان و هم گلو و هم بینی ما را شامل می شود.

ما با حدود 10000 پرز چشایی به جهان می آییم که بر روی زبان، سقف دهان و بعلاوه گلوی ما قرار دارند. بزاق نقش مهمی در انتقال مزه ایفا می نماید.

هر پرز چشایی حدود 10 تا 50 سلول مسئول چشیدن دارد و همانطور که گفته شد هر 7 تا 10 روز دوباره جایگزین می شود. ما به طور طبیعی این پرز ها را حدود 50 تا 60 سالگی از دست می دهیم.

حس چشایی با بوها یا رایحه های اطرافمان آغاز می شود که اعصاب را در ناحیه کوچکی که در بینی قرار گرفته است تحریک می نماید.

بوی شیرین، ترش و یا دیگر بوها مغز را تحریک می نماید و طعم واقعی غذایی که می خوریم را تحت تاثیر قرار می دهد با این حال، عموما باور دارند مزه ترکیبی از مزه (چشایی) و بو (بویایی) است . حس کلی طعم ناشی از ترکیب حس چشایی و بویایی و نیز واکنش دیگری به معنای ماده شیمیایی معمولی است.

حس شیمیایی مشترک می تواند بر روی سطوح دهان، گلو، بینی و چشم از طریق عصب سه شاخه ایجاد شود.

در حالی که این سیستم درد طبیعی و گیرنده حرارتی است که برای یاری به حفاظت از بدن ساخته می شود، آن هم چنین نقشی در فراهم کردن حس چشایی یا قوی مثل:فلفل چیلی یا طعم خنک نعناع دارد.

در حالی که زبان و بینی ما احساسات چشایی خاصی را به مغز می فرستند، حس شیمیایی رایج در واقع حس چشایی نیست، اما هنوز کیفیتی را فراهم می نماید که تجربه کلی ما را با چشیدن غذاها تحت تاثیر قرار می دهد.

باورهایی درباره حس چشایی

زمانی این باور وجود داشت که منطقه ها خاصی از زبان دارای احساس چشایی برای احساسات فردی هستند.

دیگر باور ندارد که این امر صحت داشته باشد زیرا اعصاب مسئول طعم های خاص در تمام منطقه ها زبان پخش می شوند.

در حالی که 5 مزه خاص وجود دارد، تنها 3 عصب خاص کشف شده است، بنابراین باور بر این است که ترکیبات فعال کننده برای ذائقه که ما درک می کنیم، شرح داده می شود.

یک تصور غلط دیگر مربوط به از دست دادن حس چشایی باشد. نداشتن طعم به اختلال دهان، زبان یا گلو مربوط نیست.

فقدان بو و یا دلایل دیگر می تواند بر حس چشایی تاثیر بگذارد.

پزشک متخصص ممکن است قبل از معین دلیل تغییر در حس چشایی، چندین چیز را آزمایش کند. 1

مزه های اصلی

مزه های اصلی شامل موارد زیر می شوند:

شیرین

آن چیزی که افراد به عنوان شیرینی درک می کنند، اغلب از شکر و مشتقاتش مثل فروکتوز یا لاکتوز ناشی می شود.

ولی برخی دیگر از مواد نیز می توانند سلول های حسی را فعال کنند تا به شیرینی پاسخ دهند، مثلا بلوک هی سازنده پروتئین مثل آمینواسیدها و …

ترش

در بیشتر موارد محلول های اسیدی مثل عصاره لیمو یا اسیدهای آلی هستند که ترش مزه اند.

حس ترشی به خاطر یون های هیدروژن (نماد شیمیایی H)، جدا شده از طریق یک اسید حل شده در محلول آبکی می باشد.

شور

غذاهای دارای نمک همان چیزی است که ما ان را شور می دانیم، پایه شیمیایی طعم شور بلور نمک می باشد که شامل سدیم و کلرید می شود.

نمک های مختلف معدنی مانند پتاسیم و یا منیزیم باعث احساس شوری می گردند.

تلخی

مزه تلخ در برخی از مواد متفاوت به وجود می آید. در کل 35 پروتئین مختلف در سلول های حسی ما وجود دارند که باعث واکنش به مواد تلخ می شوند، از دیدگاه تکاملی این موضوع را می توانیم به خاطر بسیاری از گونه های تلخ گیاهان بدانیم که برخی از آنها سمس نیز بوده اند.

خوش طعم

مزه خوش طعم که کمی به مزه گوشت شباهت دارد، اغلب از طریق اسید گلوتامیک یا اسید اسپارتیک به وجود می آید، این دو، آمینو اسید هایی هستند که در بسیاری از پروتئین های مختلف یافت می شوند و در غذاها و در برخی گیاهان نیز وجود دارند. به عنوان مثال گوجه فرنگی رسیده، گوشت و پنیر دارای میزان بالایی از اسید گلوتامیک می باشند.

آیا تندی یا تلخی مزه است؟

در جواب به این سوال باید بگوییم که، تندی یا تلخی به عنوان مزه محسوب نمی شود.

در برخی موارد از داغی یا تندی به عنوان مزه یاد می شود، باید گفت که آنها در واقع سیگنال های درد هستند که از طریق اعصاب ارسال می گردند و دما را انتقال می دهند. کپسایسین در مواد غذایی با فلفل چیلی درد و احساس گرما ایجاد می نماید. 2

چه چیزی باعث کاهش حس چشایی می شود؟

التهاب و عفونت مجرای تنفسی فوقانی (بینی و گلو)، سینوس ها، دهان و زبان باعث کاهش حس چشایی می شود.

بیماری های التهابی، بیماری های عفونی و بیماری هایی که روی جوانه های چشایی زبان تاثیر می گذارند، باعث کاهش حس چشایی می شوند.

بیماری ریفلاکس معده به مری با تخریب جوانه هایی چشایی زبان از طریق اسید معده و صفرا، همین تاثیر را روی سطح زبان دارد.

علاوه بر این بیماری های که روی سایر قسمت های بدن تاثیر می گذارند، مانند بیماری های سیستم عصبی، می توانند باعث کاهش حس چشایی شوند.

هنگام کمبود برخی موادمغذی، بدن نمی تواند میزان کافی ویتامین یا ماده مغذی مورد احتیاج برای عملکرد صحیح اعصاب را دریافت کند؛ لذا باعث بدکاری و یا آسیب اعصاب می شود. اگر این اعصاب آسیب دیده به زبان بروند، باعث کاهش حس چشایی می شود.

علل شایع کاهش حس چشایی

- بیماری ریفلاکس معده به مری (برگشت اسید و محتویات معده به مری)

- عفونت یا آبسه دهان

- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ها

- رادیوتراپی

- عفونت غدد بزاقی

- عفونت سینوس ها

- سندرم شوگرن (یک نوع بیماری خود ایمنی که باعث خشکی دهان و چشم ها می شود)

- مصرف تنباکو

سایر علل کاهش حس چشایی

- گلوسیت (ورم و التهاب زبان)

- برفک دهان (عفونت قارچی غشا های مخاطی دهان)

- کمبود ویتامین ب. 12

- کمبود عنصر روی

علل خطرناک یا مرگبار کاهش حس چشایی

- تومور مغزی

- آسیب سر

- سرطان دهان

- سکته مغزی

- حمله ایسکمیک زودگذر (مشکل موقتی شبیه به سکته مغزی که می تواند علامت اخطاردهنده یک سکته مغزی قریب الوقوع باشد)

برای تشخیص دلیل کاهش حس چشایی، پزشک سئوالات زیر را از شما می پرسد:

- چه مدت است که حس چشایی شما کم شده است؟

- چه دار هایی را مصرف می کنید؟

- چه علائم دیگری دارید؟

- آخرین باری که نزد دندانپزشک رفتید، کی بود؟

- آیا سیگار می کشید؟

عوارض ناشی از کاهش حس چشایی

از آنجایی که بیماری های خطرناکی می توانند باعث کاهش حس چشایی شوند، عدم درمان آن باعث عوارض جدی و آسیب های دائمی می شود.

اگر دلیل کاهش حس چشایی معلوم شد، بایستی به توصیه های درمانی پزشک خود عمل کنید تا خطر بروز عوارض آن کم شود که عبارتند از:

- کم آبی بدن

- کاهش وزن بیش از حد

- سوء تغذیه

- فلج

- توسعه سرطان در بدن

- پخش عفونت در بد. 3

پی نوشت:

1.www.namnak.com

2.www.harpy.ir

3.www.parsine.com

منبع: راسخون