مردم رومانی و علاقه شدیدشان به سیر - وبلاگ تینتا

به گزارش وبلاگ تینتا، در فرهنگ ما آداب معاشرت ایجاب میکند وقتهایی که قرار بر حشر و نشر با دیگران است، سیر نخوریم تا مبادا از بوی بد دهانمان آزرده شوند. این مقاله در خصوص مردم رومانی و رابطه متفاوتشان با سیر است، رابطهای کاملا متفاوت با آنچه تصور میکنیم.

وقتی سیر سر سفره باشد، خیلی ها قید خوردنش را می زنند که مبادا بوی آن در دهان جا خشک کند و هنگام مصاحبه با دیگران قصد خروج نماید. در رومانی قصه به شکل دیگری است؛ سیر برای آن ها مثل ادویه برای مردم هند است. مقاله پیش رو توصیه نامه ای است، با این وصف که در رومانی خواهی نشوی رسوا، از سیر مکن حاشا.

قلعه ها و برج های قرون وسطایی، ترانسیلوانیای بادخیز و جاده های پر مِه چنان صحنه آرایی نموده اند که رومانی به خانه برخی از تاریک ترین افسانه های اروپا تبدیل شده است. کنت دراکولا، معروف ترین آن ها را احتمالا می شناسید.

داستان شکل گیری رمان دراکولا بسیار جالب است. برام استوکر (Bram Stoker)، خالق شخصیت کنت دراکولا، هیچوقت به شهر ترانسیلوانیا سفر ننموده بود. یک روز استوکر در کتابخانه به کتابی بر می خورد. در کتاب با ولاد سوم (Vlad Tepes) آشنا شد. ولاد شاهزاده ای از خاندان دراکولشتی (Drăculești) و اهل والاچیا (Wallachia)، رومانی کنونی بود که در برابر عثمانی ها ایستادگی کرد. او به ولاد به میخ کشنده معروف بود، چرا که اِعمال مجازات سنگین در دوران فرمان روایی او بسیار رایج شده بود. استوکر ایده موجودات خون آشام را از شخصیت خون خوار ولاد الهام گرفت و با استفاده از نام خاندان ولاد آن ها را دراکولا نامید.

هرچند دراکولای استوکر شخصیتی داستانی است، فرهنگ مردم اروپای شرقی مدت ها است با افسانه های مربوط به نیروهای شیطانی عجین شده و سیر یکی از چیزهایی بوده که برای دفع این موجودات، مورد استفاده قرار می گرفته است.

در رومانی، هر نسل به نسل بعد از خود آموخته که مصرف سیر، از انسان ها و خانه و کاشانه شان در برابر ارواح شیطانی محافظت می نماید. آن ها می گویند که این جادوگر سفید، پزشک قابلی هم هست و سرماخوردگی و سرفه را مثل آب خوردن از بین می برد.

احتمالا استوکر ایده خون آشام را از استریگوی (strigoi) گرفته است؛ روح پلیدی که شیر مادران و گاوها را می مکد. باور به استریگوی باعث شده دهقان های رومانیایی شاخ احشام خود را با سیر چرب نمایند که مبادا طعمه این روح شیطانی شوند.

جدای کاربردهای متافیزیکی و بهداشتی، سیر در غذاهای رومانیایی نیز نقش پررنگی دارد.

غذای بدون سیر نمی خوریم

بگذارید خاطره ای از رومانی را برایتان تصویرسازی کنم. در رستوران هستید و می بینید شخصی که کنارتان نشسته، قزل آلا و سوپ ذرت سفارش داده است. تا اینجا همه چیز عادی به نظر می رسد. ناگهان می بینید فرد مذکور قزل آلا را با موژدی می پوشاند. کمی موژدی برای مزه دادن به غذا؟ نه. رسما غذای خود را زیر موژدی دفن می نماید. موژدی یک سس رومانیایی است که سیر مهم ترین ماده سازنده اش است.

درحالی که بیش تر مردم از بوی سیر می ترسند و در نتیجه از خوردن آن دوری می نمایند، سیر خوردن در رومانی بخشی از فرهنگ مردم است. یک قانون ساده این فرهنگ را توصیف می نماید: هرچه بیش تر، بهتر. علت این علاقه را از آن ها بپرسید و پاسخی بگیرید در مایه های بدون سیر مزه اش عوض می شه. اگر این سوال را از امثال ما بپرسند، احتمالا می گوییم: با سیر مزه اش عوض می شه. هرچه باشد، در رومانی غذای بدون سیر غیرعادی است نه آنچه ما فکر می کنیم.

اگر هنوز داستانی که از رستوران تعریف کردم را خیالی می دانید، بگذارید ادامه اش را بگویم. رفیق خوش خوراک مان دو ظرف دیگر سفارش داد. قزل آلا یا سوپ؟ هیچ کدام. او دو ظرف دیگر از موژدی سفارش داد. گویی با موژدی روی ماهی و نان نقاشی می کشید. لابد فهیده اید که در مصرف رنگ هم صرفه جویی نمی کرد.

در رومانی فرض بر این است که چاشنی دیگری را نمی توان جایگزین سیر کرد و به همین دلیل تقاضا برای این گیاه زیاد است. 40 درصد مردم روستای کوپالاو (Copălău) به کشت سیر می پردازند. به خاطر کیفیت خاک این منطقه دورافتاده، سیرهای کوپالاو از معروفیت جهانی برخوردار هستند. ارزش این موضوع به قدری است که مقامات محلی قصد دارند آن را به عنوان نماد جغرافیایی حفاظت شده به ثبت برسانند.

گیاه جادویی

در رومانی انواع مختلف سوپ وجود دارد و همه آن ها مستعد آن هستند که با سیر خورده شوند. میسی (mici) یک نوع سوسیس محلی است و نمونه دیگری از غذاهایی است که مزه خود را مدیون سیر زیاد هستند.

جدای از پیشینه طولانی در غذاهای رومانیایی، سیر مدت ها گیاهی جادویی به حساب می آمده است. 29 نوامبر (اوایل آذر ماه) هر سال در عید سنت اندرو (Saint Andrew Eve)، برای دور کردن استریگوی و موروی (moroi) از سیر استفاده می گردد؛ منظور از موروی روح خبیث مردگانی است که برای تماشا اقوام زنده شان به زمین می آیند. در این روز روستایی ها علاوه بر خوردن سیر، آن را به درزهای در و پنجره می مالند تا مبادا این ارواح از در و پنجره وارد خانه شان شوند. برخی از مردم برای محکم کاری خوشه های سیر را از سقف آویزان می نمایند. اینجا است که روستایی ها می توانند با پول دادن به بقال روستا برای خود یک بادیگارد کرایه نمایند.

داستان به اینجا ختم نمی گردد. در رومانی سیر به عنوان دارویی قوی تر از آنتی بیوتیک های رایج شناخته می گردد. این باور عامیانه پشتوانه علمی هم دارد. زمانی که سیر بریده یا ریز ریز می گردد، ماده ای به نام آلیسین آزاد می نماید. آلیسین خواصی مشابه پنی سیلین دارد. به همین دلیل است که رومانیایی ها در مواجهه با آنفولانزا برای خود سوپ سیر تجویز می نمایند؛ علاوه بر سیر که بخش اصلی این سوپ است، هویج، سیب زمینی، پیاز و هویج وحشی اثر درمانی این داروی طبیعی را افزایش می دهند. سال ها است که مادربزرگ ها این شیوه درمانی را به نسل بعد خود آموزش داده اند.

در راستای این باور ملی که سیر قدرت های معجزه آسای زیادی دارد، 50 سال است که جشنواره ی سیر در ماه سپتامبر (شهریور) برگزار می گردد. اگر می خواهید در این جشنواره شرکت کنید، می توانید به تنگه تیهوتا (Tihuţa) در کوه بارگائو (Bârgău) بروید. در این جشنواره محلی ها غذاهای حاوی سیر می پزند، حقله های گل سیر می بافند و مسلما سحر و جادو با چاشنی سیر هم شامل برنامه ها می گردد.

شاید خون آشام قصه ای مربوط به رومانی باشد، اما سیر یکی از واقعی ترین وجوه فرهنگی مردم این سرزمین است.