نیرومند: استفاده غلط از کاریکاتور، مدیران مسئول را محتاط نموده است - وبلاگ تینتا

به گزارش وبلاگ تینتا، تهران (پانا) - مشاور امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی علت کمرنگ شدن کاریکاتور در عرصه مطبوعات را استفاده غلط از کاریکاتور در مطبوعات و دردسرهای پیش آمده برای مدیران مسئول رسانه ها مطرح کرد و معتقد است باید این موضوع برای همواره حل گردد زیرا انتشار کاریکاتورها در فضای مجازی و صفحات شخصی کارتونیست ها باعث کاهش کیفیت آثار ایرانی می گردد.

اعظم پویان - در روزگاری که با رکود نشریات کاغذی روبرو هستیم کمرنگ شدن طنز و کاریکاتور در مطبوعات تا حدودی طبیعی است اما مسئله اینجاست که هرچقدر کاریکاتوریست های ایرانی در دنیا روبه پیشرفت و دیده شدن هستند، در رسانه های داخلی کمرنگ تر می شوند. درواقع کاریکاتور در ایران به دو بخش تقسیم شده است، بخش نخست مربوط به فستیوال ها و جشنواره های کاریکاتور است که هنرمندان ایرانی به شکل موفقی در رده های بالا حضور دارند اما بخش دوم مربوط به کاریکاتور مطبوعاتی است که به شدت رو به افول است. این بخش به نوعی رسالت اصلی کاریکاتور است که کار اصلی اش، انتقاد از شرایط و موضوعات روز اجتماعی است؛ اما متأسفانه گاه با مسائل متعدد روبه رو می گردد و به واسطه کم تحملی و سوءبرداشت ها، حرکت مستمر و مطمئنی ندارد.

ماجرای بسته شدن نشریات کاریکاتوری

دوران رونق کاریکاتور در ایران با آغاز انقلاب اسلامی شکل گرفت. در این دوره بیشتر نشریات و روزنامه ها، کاریکاتورهایی را با موضوع شاه و اطرافیان او منتشر می کردند. پس از انتها جنگ و در دهه 70 تحول بزرگی در این هنر به وجود آمد و نشریاتی آغاز به کار کردند که منحصراً جنبه طنز داشتند که کاریکاتورها سهم مهمی در تصویرسازی آن ها داشتند. از این نشریات می توان به گل آقا، کیهان کاریکاتور و مجله طنز و کاریکاتور اشاره نمود.

مسعود شجاعی طباطبایی مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری در گفت وگو با پانا با اشاره به بسته شدن نشریات تخصصی کاریکاتور گفته بود: بسیاری از نشریات کاریکاتوری یکی یکی بسته شد. برای مثال، نشریه تخصصی کیهان کاریکاتور را داشتیم و نشریه تخصصی بسیار قوی بود. در سال 91 حدود 12 هزار نفر مشترک داشتیم و تعطیل شد. در خصوص نشریه گل آقا که خود آقای صابری به این نتیجه رسید که حمایت نمی گردد و تعطیل شد. متأسفانه گل آقای بچه ها را هم که کاری جلو نبرد و تعطیل شد.

سال ها پیش یک کاریکاتوریست بزرگی به ایران آمده بود. من درباره کاریکاتور ژورنالیستی از وی پرسیدم و گفت که یک کاریکاتوریست اول باید سیاستمدار باشد، بعد کاریکاتوریست. امیدوارم که سیستم آموزشی در حوزه رسانه کاریکاتوریست های حرفه ای از این منظر تربیت کند یعنی کسانیکه سیاست را خوب می شناسند حالا توانایی این را دارند که کاریکاتور هم کار نمایند

چرا کاریکاتوریست ها آثارشان را در صفحات شخصی منتشر می نمایند

علی رغم اینکه بسیاری از کارتونیست ها معتقدند که جایگاه اصلی کاریکاتور مطبوعات است اما سال هاست که کارتونیست ها ترجیح می دهند آثار خود را در صفحات شخصی و نه رسانه ها منتشر نمایند. این مهم به دلایلی چون دستمزدهای پایین و برداشت های متفاوتی است که از کاریکاتور مطبوعات و مفاهیم آن می گردد.

یکی از مهم ترین مسائل کاریکاتوریست ها نداشتن انجمن صنفی است. خانه کاریکاتور هم به عنوان یک نهاد آموزشی فعالیت می نماید و توجهی به مسائل صنفی هنرمندان ندارد. در سال های گذشته گرایش ها بیشتر به سمت کاریکاتور جشنواره ای بوده است و هنرمندان هم بیشتر به خاطر جایزه در جشنواره ها شرکت می نمایند. به همین خاطر شرایط کاریکاتور درزمینهٔ کارتون نمایشگاهی و جشنواره ای، رتبه خوبی در دنیا دارد، اما در کاریکاتور مطبوعاتی هنوز به جایگاه ویژه ای نرسیده است.

استفاده غلط از کاریکاتور، مدیران مسئول را محتاط نموده است

محمدحسین نیرومند مشاور امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت وگو با پانا درباره کمرنگ شدن کاریکاتور در عرصه مطبوعات گفت: چرایی این موضوع را باید از مدیران مسئول رسانه پرسش کرد اما آنچه معین است در سال های گذشته نه چندان دور به دلیل استفاده غلط از کاریکاتور، برای مدیران مسئول رسانه ها دردسرهایی ایجاد شده است که همین مسئله باعث شد مدیران دیگر مایل نباشند خود را وارد چنین چالش هایی بنمایند.

وی اضافه نمود: واقعیت این است که کاریکاتور سال ها همزیستی با مطبوعات داشته است و باید سیستم مطبوعاتی ما از این هنر که در دنیا وجود دارد نهایت استفاده را بکند، لازمه اش این است که فضای حرفه ای ایجاد گردد. هم مدیرمسئول حرفه ای باشد و هم کاریکاتوریست حرفه ای باشد و اشکالاتی که در این سال ها ایجاد شد به این دلیل بود که این نگاه حرفه ای دوطرفه ایجاد نشد.

انتشار مجازی آثار سطح کاریکاتور را در ایران پایین آورده است

نیرومند با اشاره به جای خالی آموزش حضور کارتونیست ها در عرصه مطبوعات مطرح کرد: سال ها پیش یک کاریکاتوریست بزرگی به ایران آمده بود. من درباره کاریکاتور ژورنالیستی از وی پرسیدم و گفت که یک کاریکاتوریست اول باید سیاستمدار باشد، بعد کاریکاتوریست. امیدوارم که سیستم آموزشی در حوزه رسانه کاریکاتوریست های حرفه ای از این منظر تربیت کند یعنی کسانیکه سیاست را خوب می شناسند حالا توانایی این را دارند که کاریکاتور هم کار نمایند.

محتوای کاریکاتور باید لبخند و نقد را توأمان داشته باشد

سردبیر و مدیرمسئول سابق کیهان کاریکاتور مطرح کرد: کاریکاتور باید لبخند به لبان مخاطب بنشاند و البته حاوی نقد هم باشد؛ بنابراین کاریکاتوریست باید در ساختار روایتی، موضوع را به گونه ای انتخاب کند که قابلیت لبخند نشاندن بر لبان مخاطب داشته باشد. علاوه بر این، ضروری است که پیغام کاریکاتور فهمیده گردد. گاهی طراحی اثر بسیار شخصی می گردد درحالی که کاریکاتور به عنوان هنر ارتباطی در پی انتقال مفهوم است؛ بنابراین کاریکاتوریست باید اثر خود را قابل فهم کند. مجموع این عوامل یعنی جذابیت، نشاندن لبخند بر لبان مخاطب و فهم پیغام، باعث گرایش مخاطب به موضوع مدنظر هنرمند می گردد و چنانچه اثر خلاقانه طراحی شده باشد، به یادماندنی و اثرگذار خواهد شد.

محمدحسین نیرومند با اشاره به کمرنگ شدن لبخند در بین آثار کاریکاتوریست ها گفت: این اتفاق هم به دلیل ضعف کاریکاتوریست هاست و هم کمبود آموزش است و حضور سراسری کارتونیست ها در فضای مجازی منجر به این شده سطح کار و کیفیت کار کم می گردد. زمانی فقط مطبوعات می توانستند کاریکاتور را منتشر نمایند و شما در یک سطح بالایی کاریکاتور را می دیدید. برای مثال در نشریه توفیق فردی می خواست وارد توفیق گردد اول از صفحه های لایی آغاز می کرد و سال ها طول می کشید تا به صفحه اصلی بیاید اما اکنون به راحتی یک کاریکاتور را می توان در فضای مجازی منتشر کرد و درنتیجه آن سختی و مرارت که باید اتفاق بیافتد وجود ندارد و کاریکاتور در حد ایده و طراحی ساده باقی می ماند.

باید به کاریکاتور به مقدار صنایع دفاعی توجه گردد

مدیر سابق گروه طرح و برنامه شبکه دو سیما با اشاره به اینکه کاریکاتوریست ها چندان در ایران مجال فعالیت ندارند، گفت: با توجه به توان هنرمندان ایرانی و مخصوصاً در حوزه انیمیشن که ایران دارای استانداردهای دنیای است واقعاً وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت سینمایی ما باید کمی همت نمایند و نگاه ویژه ای به هنر انیمیشن داشته باشند. در حد همین کارهای پخش شده هم می توان فهمید چه مقدار پتانسیل و ظرفیت وجود دارد اما در مقایسه با فعالیت هایی که به صورت دنیای انجام می گردد نشان می دهد که باید یک عقبه مالی قوی از این مهم حمایت کند و دولت ها همانطور که از صنایع دفاع می نمایند باید از انیمیشن هم دفاع نمایند.