حال زینت المُلک بد است - وبلاگ تینتا

به گزارش وبلاگ تینتا، یک فعال میراث فرهنگی درباره شرایط نگهداری خانه زینت الملک در شیراز گفت: بیشتر سنگ اِزارۀ دیوارهای بنا تَرک برداشته و یا شکسته و در حال فرو ریختن است. گچ بری ها و آیینه کاری ها آسیب دیده و واگذاری بیشتر اتاق های این خانه با کاربری ناهمگون همانند بستنی فروشی و رستوران، چهرۀ ناخوشایندی را از این بنای قاجاری به نمایش گذاشته است.

به گزارش وبلاگ تینتا، سیاوش آریا با انتشار تصاویری از خانه زینت الملک اظهار کرد: این خانه در خیابان لطفعلی خان زند بالاتر از درِ شیخ و در ضلع غربی باغ موزۀ نارنجستان قوام جای دارد و از آنِ خاندان قوام المُلک بوده و به سبب سکونت بانو زینتُ المُلک یا زینت المُلوک قوامی که دختر قوام الملک چهارم (حبیب خان قوام الملک) و زنی نیک اَندیش و نیکوکار بوده، به خانۀ زینت المُلک نامدار شده است. این خانه با زیربنایی برابر با 2768 مترمربع و مساحتی برابر با 3290 مترمربع از بناهای برجای مانده از دورۀ قاجاریه است. ساخت این خانه در سال 1290 قمری از سوی علی محمدخان قوام الملک دوم شروع شد و در سال 1302 قمری از سوی محمدرضا خان قوام الملک سوم به خاتمه رسید. خانه زینت الملک در تاریخ 1352 خورشیدی با شمارۀ 938 به ثبت ملی رسیده است.

این پژوهشگر و فعال میراث فرهنگی با اشاره به تزئینات قاجاری این خانه، گچ بری ها و آیینه کاری ها گفت: با وجود همۀ زیبایی های این خانۀ تاریخی و ملی، شرایط نگهداری و حفاظتی آن بسیار اَندوه بار است؛ بیشتر سنگ اِزارۀ دیوارهای بنا به ویژه در بخش زیرزمینی که به موزۀ مشاهیر فارس تبدیل شده، شکسته و یا وَرآمده و جدا شده و در حال فرو ریختن است و نیازمند فوری بازسازی است. این درحالی است که اردیبهشت ماه سال جاری با ارسال عکس هایی از شرایط این خانه به مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس، رسیدگی در هماهنگی با مدیریت مربوطه را خواهان شده بودم.

او اضافه کرد: خانۀ زینت الملک از سال 1373 خورشیدی در اختیار بنیاد فارس شناسی است و زیر نظر این نهاد اداره می گردد و بنیاد فارس شناسی متولی بنا به شمار می آید و باید با هماهنگی میراث فرهنگی و زیر نظر کارشناسان این اداره، کارهای بازسازیی را اَنجام دهد، ولی در اصل داستان و بی تفاوتی و نبود نظارت ها، فرق چندانی ایجاد نمی نماید.

آریا درباره تخریب های قابل مشاهده در این بنا، گفت: در تالار اصلی یا بخش شاه نشین بنا که شاهکار آینه کاری های دورۀ قاجاریه در شیراز است، بخشی از یک آینه کاری روی دیوار بنا شکسته و تَرک خورده است و با کشیدن پلاستیک روی آن با بدترین روش، کوشیده اَند که آن را به گمان خود حفظ نمایند. افزون بر این، بخش هایی از گچ بری های بنا، سقف های چوبی اتاق ها، که با نقاشی های بسیار ویژه و زیبایی تزئین شده است، به سبب گذشت زمان، فرسودگی مصالح، عوامل محیطی و رسیدگی نکردن متولیان مربوطه، آسیب دیده و در حال فرو ریختن است و نیازمند بازسازی های اصولی و فوری است.

او ادامه داد: ترک در دیواره های خانه - موزۀ زینتُ المُلک قوامی بر اثر گذشت زمان و فرسودگی مصالح، بیداد می نماید و در بخش ورودی کوچه ای که به این بنای ملی می رسد و از چندین سال گذشته وجود داشته، نمایان است. پایه ستون های گچی تاریخی بسیار فرسوده شده و آسیب دیده و نیازمند بازسازی فوری و اَساسی است. در بیشتر اتاق های بنا، گچ بری ها، کاشی ها و سقف های چوبی تاریخی خانه - موزۀ زینتُ الملک بر اثر گذشت زمان و فرسودگی آسیب جدی دیده و به بحران نزدیک شده و باید هرچه زودتر مسؤولان کارهای بازسازیی را در آن شروع نمایند.

این پژوهشگر میراث فرهنگی یادآور شد: بر پایۀ قانون، بناهای تاریخی که در اِختیار دیگر نهادها و ارگان های دولتی است باید با بودجۀ همان نهاد و زیر نظر میراث فرهنگی و با اِرائۀ طرح و تصویب آن در شورای فنی میراث فرهنگی استان اِجرا گردد. به سخنی روشن تر، هزینه های نگهداری و حفاظت و بازسازی بناهای تاریخی همچون خانۀ زینتُ الملک بر دوش میراث فرهنگی نیست و متولی آن باید هزینه های نگهداری و حفاظت را پرداخت کند.

او بعلاوه گفت: در بخش زیرزمینی خانۀ زینت الملک که بیش از یک دهه است به موزۀ مشاهیر فارس تبدیل شده و در آن تندیس های بسیار اَرزشمندی از نام آوران این سرزمین نگهداری می گردد، راهنمایان و کارشناسان موزه داری اَفزون بر آگاهی رسانی به بازتماشامایندگان و گردشگران به حفاظت و نگهداری از تندیس ها سرگرم بوده و به گفته ای سفیران فرهنگی موزه به شمار می آمدند، اما در دو سه سال گذشته ظاهرا در پی تصمیم شخصی مدیریت مجموعه، از راهنمایان و کارشناسان موزه داری در بخش بلیت فروشی مجموعه بهره برده می گردد و درون موزه خالی از کارشناس و راهنما است و دنبالۀ داستان روشن است و رُخدادهای ناگواری که گریبانگیر این مجموعۀ تاریخی فرهنگی خواهد شد.

این فعال میراث فرهنگی به واگذاری غیراصولی بخش هایی از این خانه و کاربری های نادرست آن اشاره نمود و اضافه کرد: واگذاری اتاق های بناهای تاریخی به بخش خصوصی و تبدیل آن ها به فروشگاه های مواد خوراکی همچون بستنی ، مسقطی و شیرینی و رستوران و به ویژه عکاسی، روندی نادرست است و باید برچیده گردد. بعلاوه گردشگری که بلیت ورودی را می خرد، حق دارد از همۀ بخش های ممکن مجموعۀ تاریخی بازدید کند تا به اَرزش بنا پِی برده و با هنر دورۀ قاجاریه آشنا گردد، ولی با واگذاری اتاق های نفیس و یگانۀ خانه موزۀ زینتُ الملک راه را برای بازدید گردشگران بسته ایم و آن ها را از حق طبیعی محروم نموده ایم.

آریا تاکید نمود: دادن کاربری های غیرمرتبط و غیرفرهنگی به بناهای تاریخی، سبب خَدشه دار شدن شان و منزلت آن ها خواهد شد و هویت بناها را زیر پرسش می برد. باید دانست هرگونه کاربری ناهمگون در بناهای تاریخی ممنوع است و در مواردی تخلف به شمار می آید.

خانه زینت المُلک شیراز کجاست؟

به گزارش وبلاگ تینتا، خانه زینت الملک یکی از آثار به جای مانده از دوره قاجار است که ساخت آن در حدود سال 1290 ه .ق به وسیله علی محمد خان قوام الملک دوم شروع و در سال 1302 ه .ق به خاتمه رسیده است. این خانه به علت سکونت خانم زینت الملک قوامی، دختر قوام الملک چهارم، به این نام معروف است.

سقف بیشتر اتاق های این خانه چوبی است که با نقاشی تصاویر گوناگونی از جانوران، پرندگان و گل و بوته آراسته شده است. در زیر زمین این خانه زیبا موزه معروف به مادام توسو شیراز قراردارد که علاقمندان می توانند از مجسمه های شخصیت های برجسته شیراز از جمله خانم زینت الملوک قوامی تماشا فرمایند.

در زیرزمین این بنا موزه مشاهیر فارس همراه با مجسمه های مشاهیر فارس برپا شده است.